Categories: Tentoonstelling

‘Waarom doen we alsof we een staat hebben?’
José Ignacio Cabrujas, 1987

De Venezolaanse toneelschrijver Cabrujas vergeleek ooit de natie met een hotel, een tijdelijke plek die geen eigendom is van de bewoners en daarom niet opgeknapt hoeft te worden. De staat speelt de rol van beheerder van dit hotel, maar faalt erin om zijn gasten een basisniveau van comfort te bieden.

De Peruaanse kunstenaar Arturo Kameya heeft het huis van Marres omgebouwd tot een hotel waar de geesten van de mislukte staat Peru hun intrek hebben genomen. De gevel toont enorme schilderijen met moderne messianistische beelden. Binnen vinden bezoekers allerlei scènes, waaronder een betegeld badhuis dat zich voordoet als restaurant, een meerarmige bierfontein en een grote bovenkamer met mechanische vissen. Het interieur is een allegorie van de Peruaanse staat. Het weerspiegelt een schijnwereld waarin de waarheid minder belangrijk is dan wat uit pure noodzaak wordt opgeroepen.

De kunstenaar maakte de tentoonstelling in samenwerking met Claudia Martínez Garay.

Curator: Valentijn Byvanck

Het laatste is ook een belangrijk vertrek­punt voor Katja Mater; terwijl ze de poëzie van het moment probeert te vangen, legt ze de schoonheid van basale natuurkundige wetten bloot.

What We See And What We Know is eerste overzichtstentoonstelling van beeldend kunstenaar Katja Mater. Zij zoekt uiterst zorgvuldig naar manieren om mogelijke werkelijkheden vast te leggen. Ze mengt en splitst kleuren, test de wetten van perspectief en ruimtelijkheid en legt vast hoe het ene medium in het andere overgaat. Daarbij worden telkens momenten in tijd gestapeld, samengeperst, uitgerekt of rondgedraaid. Zo speelt ze met onze verwachting dat fotografie de werkelijkheid in één ogenblik vastlegt. Maters beelden bestaan parallel aan die werkelijkheid en nodigen ons uit om de relatie tussen wat we zien en wat we weten steeds te herdefiniëren. Naast vier nieuwe werken van Katja Mater toont de tentoonstelling een brede  selectie uit haar oeuvre.

De tentoonstelling What We See And What We Know markeert het begin van het nieuwe tentoonstellingsprogramma van Marres onder Valentijn Byvanck, die in maart 2013 aantrad als directeur.

Curatoren: Chris Kabel en Valentijn Byvanck

Anderen verwaarlozen familie en vrienden. Velen gaan op zoek naar zonnige oorden, subtropische eilanden of de zonnebank. Over de oorzaak van een winterdepressie verschillen de meningen. Zeker is dat ons metabolisme een beetje verandert als het buiten koud is en de dagen korter worden. We komen in een langzamer ritme en onze zintuigen missen stimuli. Een staat die in de verte herinnert aan winterslaap. Wetenschap en industrie zien het gebrek aan zonlicht als boosdoener en zetten zwaar in op lichttherapie. Nederlandse ziekenhuizen hebben speciale ruimtes voor deze therapie. Met behulp van ingenieuze lampen en weksystemen zorgt Philips ervoor dat mensen ook thuis hun winterblues kunnen verzachten.

De nadruk op licht doet ons haast vergeten dat ook onze andere zintuigen in de winter tekortkomen. We missen de geur van bloemen en planten, het gevoel van blote voeten in het zand, het geluid van krekels in de zomer. In de Winter Anti Depression Show onderzocht Marres met een groep vormgevers en kunstenaars de mogelijkheid om de zintuigen een tijdelijke oppepper te geven. Ze creëerden een Art Resort, waarin bezoekers werden ondergedompeld in uiteenlopende zintuiglijke ervaringen.

Curator: Daan Bakker

Anders dan boeken geven ruimtelijke manuscripten hun inhoud vooral prijs door het beeld te laten spreken. Sommige zijn direct te begrijpen, andere laten zich letterlijk stap voor stap ontvouwen; de variëteit aan mogelijkheden is onuitputtelijk. De selectie Vedute die in Marres te zien was bestond uit werk van Peter Struycken, Marina Abramovic, JCJ VanderHeyden, Paul Panhuysen, 75B, Adriaan Geuze, Marlies Dekkers en Krijn de Koning.

In de tentoonstelling werd ook een reeks nieuwe Vedute-objecten getoond, die in 2013 en 2014 zijn gemaakt op academies voor beeldende kunsten, vormgeving en architectuur door heel Nederland.

Voor de bijzondere, veelkleurige collectie die met film, tekst en soms zelfs aanraakbaar wordt getoond, opende Marres het hele huis, inclusief, kelder, zolder, kantoor en ijshuis. De tentoonstelling leidde bezoekers tot in de geheime hoeken van huize Marres.

Stichting Vedute is opgericht in 1991. In 22 jaar is haar collectie uitgegroeid tot meer dan 200 ruimtelijke manuscripten. De collectie wordt beheerd door Het Nieuwe Instituut. Kijk op www.vedute.nl voor uitgebreide informatie over de volledige collectie Vedute.
De opening van de tentoonstelling vond plaats op 17 april 2014. Beelden van de opening zijn hier te bekijken.

Curatoren: Juha van ‘t Zelfde en Valentijn Byvanck

Wat horen we eigenlijk van het landschap waarin we leven? Brommende auto’s, scheurende scooters en zoevende trams, winkeldeurbellen, kerkklokken, ringtones, zingende vogels. Tikkende hakken op de straatstenen, kinderstemmen op het schoolplein en op het platteland koeien… We horen ze, maar luisteren er zelden naar. Met 11e-eeuwse liturgie en experimentele muziek, elektronisch geluid en ‘gewone’ klanken, soundtracks van haaien, web DJ’s, speech karaoke, radio en stemmen opende Marres een wereld van geluid die Maastricht een hele zomer deed gonzen.

In Marres werden werken gepresenteerd van Haroon Mirza, Ryan Gander, Sarah van Sonsbeeck, Lyndsey Housden, Chaim van Luit, Joseph Beuys, Anri Sala, Nishiko en Paul Devens.

Naast de groepstentoonstelling in Marres, vond Undertones op verschillende locaties in Maastricht plaats: de mergelgrotten in Sint Peter, de Sint Servaasbasiliek, de Kazematten, Intro in Situ en de Minderbroedersberg. Hier waren geluidsinstallaties geplaatst of werden live optredens uitgevoerd door: Kaffe Matthews, Espen Sommer Eide, Grandelavoix, Rutger Zuydervelt en Mark Blain, Thomas Rutgers en Jitske Blom, en David Helbich.

Curator: Valentijn Byvanck

The Unwritten onderzocht verschillende manieren waarop kunstenaars omgaan met het begrip geschiedenis. Zij documenteren persoonlijke narratieven en reconfigureren collectieve narratieven door toevoeging van stille episodes, verrassende voorgeschiedenissen waarvan we weten dat ze hebben bestaan.

Soms willen we dat we de geschiedenis anders hadden geschreven. Of ongeschreven hadden gelaten. Omdat het perspectief eenzijdig is, onrechtvaardig of wreed. We willen die geschiedenis ongedaan maken, omdat het een perspectief biedt dat we niet langer aanvaarden, of zelfs verafschuwen. Andere keren worden we geconfronteerd met geschiedenissen die nooit zijn verteld, omdat ze onbelangrijk geacht werden, zijn vergeten, onafgemaakt bleven, of ingehaald werden door andere perspectieven.

The Unwritten is gewijd aan deze vergeten en onvoltooide verhalen. Ze wekt heimwee naar een verloren wereld, ontlokt woede bij aangedaan onrecht, euforie bij datzelfde onrecht ongedaan gemaakt, veroorzaakt ontzetting bij een verkeerde afslag en opluchting bij een goede.

Curator: Ardi Poels

Uitgangspunt voor de tentoonstelling waren twee laatmiddeleeuwse getijdenboeken waarin ondanks het volgen van strakke schemata, de sierlijke persoonlijke hand van vaak onbekende meesters zichtbaar is. De kunstenaars wisten in stijl, een gecodeerde letter, een kleine verandering in een patroon of sensitief gebruik van materialen kieren open te wrikken naar nieuwe tijden. Werken van hedendaagse kunstenaars weerspiegelen deze getijdenboeken. Middeleeuwse aureolen echoën in de performance van William Hunt. Langzaam op de grond vallende zweetdruppels in Oscar Santillan’s A Hymn echoot de middeleeuwse verbeelding van Maria’s lijden. Kunstenaars zoeken een vergeten ziel, een veilige haven, een nieuwe omgang met het lichaam en de zintuigen. Daarmee bewijzen ze het bestaan van een spirituele lijn tussen de oude kunst en de kunst van nu.

Curator: Valentijn Byvanck

Het heeft iets vanzelfsprekends en toch koesteren we het als een zeldzaamheid. We voelen intimiteit in lichamelijke geborgenheid, spirituele verankering, in de liefde, seks en aandacht van onze naasten. We voelen het ook in negatieve zin, als we per ongeluk inbreken in een situatie of een gesprek dat niet voor ons is bedoeld, of bij de falende reproductie van intimiteit op Facebook, in dating programma’s of in reality series.

Curatoren: Levi van Veluw en Valentijn Byvanck

Zodra bezoekers de voordeur achter zich horen sluiten belanden ze in een wirwar van gangen, deuren, sferen, perspectieven en kleuren, die hen zintuiglijk op de proef stelt. In Marres, de eerste locatie waar dit werk te zien is, wordt 350m2 getransformeerd in een onherkenbaar en atmosferisch droomlandschap. De installatie bevat allerlei elementen uit eerder werk van Levi van Veluw, maar markeert ook een verschuiving in zijn werk van vorm- en materiaalonderzoek naar de donkere thematiek van angst, controleverlies en eenzaamheid. Met The Relativity of Matter presenteert Van Veluw een alomvattende scenografische ervaring die de bezoekers onderdompelt in een wereld van uiteenlopende expressieve vormen.

Kunstuur interviewde Levi van Veluw over zijn installatie in Marres.

Curatoren: Brett Littman en Valentijn Byvanck

Ze toonde die aan de hand van meer dan honderden kleurrijke tekeningen, schetsen, kleimodellen, collages, foto’s, spraakmakende gerechten, prachtige menu’s, bijzonder serviesgoed – zoals de soep-geur-lepel – en opmerkelijk kookgerei. Hoogtepunt van de tentoonstelling was een speciaal ontworpen spiegelzaal met een eindeloos landschap van meer dan honderd zwevende eetobjecten: glazen tumblers in alle mogelijke vormen, metalen amuseplaatjes, leistenen en glazen borden en plasticines, die de grootte van een gerecht aangeven. De film Cooking in Progress (2011) van regisseur Gereon Wetzel belicht Ferran Adrià’s experimentele werkwijze tot in detail. Ook werd de film 1846 vertoond, genoemd naar het aantal gerechten dat Adrià in twintig jaar samen met zijn team creëerde.