De tentoonstelling Ferran Adrià: Notes on Creativity was gewijd aan Ferran Adrià’s zoektocht naar creativiteit en hoe die leidde tot zijn revolutionaire, innovatieve keuken.
Curatoren: Brett Littman en Valentijn Byvanck
Ze toonde die aan de hand van meer dan honderden kleurrijke tekeningen, schetsen, kleimodellen, collages, foto’s, spraakmakende gerechten, prachtige menu’s, bijzonder serviesgoed – zoals de soep-geur-lepel – en opmerkelijk kookgerei. Hoogtepunt van de tentoonstelling was een speciaal ontworpen spiegelzaal met een eindeloos landschap van meer dan honderd zwevende eetobjecten: glazen tumblers in alle mogelijke vormen, metalen amuseplaatjes, leistenen en glazen borden en plasticines, die de grootte van een gerecht aangeven. De film Cooking in Progress (2011) van regisseur Gereon Wetzel belicht Ferran Adrià’s experimentele werkwijze tot in detail. Ook werd de film 1846 vertoond, genoemd naar het aantal gerechten dat Adrià in twintig jaar samen met zijn team creëerde.
Ferran Adrià
Ferran Adrià (1962) is de beroemde chef-kok van het in 2011 gesloten restaurant El Bulli in Roses, Spanje. Aan het einde van de jaren negentig en in het eerste decennium van de eenentwintigste eeuw was El Bulli legendarisch. Het won vijf maal achtereen het door Michelin toegekende predicaat ‘beste restaurant ter wereld’. El Bulli verdiende zijn reputatie aan het feit dat Adrià alles in de keuken wilde vernieuwen om de smaakpapillen van zijn gasten zo veel mogelijk te prikkelen.
Al die vernieuwing was erop gericht radicaal te experimenteren met smaak en tastzin. Het restaurant was zes maanden per jaar open. De tweede helft van het jaar trok Adrià zich terug in een lab in Barcelona om nieuwe gerechten te ontwikkelen. De routine in het restaurant week eveneens af: gasten kregen per avond circa dertig gerechten geserveerd en genoten geregeld tot lang na middernacht van de culinaire voorstelling.
Adrià heeft een revolutie in de keuken ontketend door de grenzen van de smaak op te rekken. Hij was grondlegger van het zogeheten moleculaire koken, ontwikkelde met zijn staf bijna 2000 nieuwe gerechten, evenals een grote hoeveelheid nieuw tafel- en keukengerei, vormen van snijden, mengen, vriezen, mixen. Hij serveerde eten waarvan de smaak zich niet door het oog liet voorspellen.
‘Ferran Adrià’s zoektocht naar creativiteit is ongelofelijk bijzonder. Zijn methode verbindt haute cuisine, de visuele cultuur en wetenschappelijke methode: het vormgeven van smaak is hierin net zo belangrijk als het tekenen van diagrammen en het zoeken naar de sleutel van de creativiteit.’
– Directeur Valentijn Byvanck
Adrià’s artistieke houding in de wereld van de gastronomie bracht hem vanaf het begin van zijn carrière in contact met de kunstwereld. In 2007 werd hij door artistiek leider Roger Buergel uitgenodigd voor de prestigieuze kunsttentoonstelling Dokumenta 12 in Kassel.
Sinds de sluiting van El Bulli houdt Adrià zich bezig met onderzoek naar creativiteit. Hij probeert met hulp van wetenschappers, designers en professionals uit allerlei vakgebieden het proces van creativiteit in kaart te brengen. Voor dit onderzoek put hij voortdurend uit zijn rijke verleden bij El Bulli. Alles komt samen in zijn encyclopedische online-project Bullipedia.
Overzicht tentoonstelling
Publicatie
Bij de tentoonstelling verscheen de gelijknamige publicatie Ferran Adrià: Notes on Creativity. Het boek benadrukt de rol van het tekenen in Adrià’s zoektocht om creativiteit te begrijpen en bevat een interview tussen Ferran Adrià en Brett Littman. Het boek bevat ook een herdruk van het essay van de kunstenaar Richard Hamilton over de relatie van voedsel met de hedendaagse kunst.
Diner met 9 michellinsterren
Hans van Wolde (Beluga Loves You, Maastricht), Jonnie Boer (Librije, Zwolle), Margo Reuten (Da Vinci, Maasbracht), de rijzende patisserie-ster Marieke Harkema en Sergio Herman (The Jane, Antwerpen). Vijf topchefs die samen goed zijn voor 5 sterren en 9 Michelin sterren. Zij sloegen hun handen ineen voor een uniek fundraising-diner, dat ter gelegenheid van de komst van Ferran Adrià naar Maastricht werd georganiseerd.
Het diner vond plaats op 19 april 2016 bij Rebelle, in de Augustijnenkerk in het centrum van Maastricht. De opbrengst van het diner kwam ten goede aan het educatieprogramma Training the Senses: Drawing Flavors van Marres voor basisscholen en middelbare scholen in Maastricht.
Foto’s van het diner
Publieksprogramma
Marres organiseerde een uitgebreide reeks publieksevenementen en educatieve programma’s om het bewustzijn over smaak, koken en creativiteit te vergroten door middel van smaaklaboratoria, cookouts en workshops. Een greep uit de activiteiten, waarvan sommigen plaatsvonden tijdens het bezoek dat Ferran Adrià bracht aan Maastricht.
- Fundraising diner ter ere van Ferran Adrià
Vijf topchefs – met samen 9 Michelin sterren – kookten voor Ferran Adrià en alle aanwezige gasten in de Augustijnenkerk in Maastricht.
- Cook out met 90 kinderen
Welke voeding is gezond? 90 kinderen uit verschillende Maastrichtse wijken maakten samen met koks van Kids Kokkerelli een driegangen menu. Ferran Adrià mocht komen proeven en gaf de kinderen tijdens het koken nog een paar tips mee.
- In Dialogue with Ferran Adrià
In een uitverkocht Centre Céramique vertelde de Catalaanse meesterchef over zijn huidige praktijk en ging hij in op vragen uit het publiek, dat voor een groot deel uit studenten en talentvolle jonge koks bestond.
- Documentaire ‘El Bulli: Cooking in progress’ in Lumière
De stijl van topkok Ferran Adrià is avant-garde en experimenteel. Deze documentaire uit 2010 volgt de intense voorbereidingen op een nieuw seizoen in zijn restaurant El Bulli. Filmhuis Lumiere toonde de film dinsdag 21 juni. Valentijn Byvanck, directeur van Marres, verzorgde de inleiding.
- Meet & Greet met Limburgse koks
Tien Limburgse koks lieten bezoekers van Maastricht kennismaken met hun interpretatie van een gerecht van de Catalaanse chef Ferran Adrià. Tijdens een ontmoeting met de chef presenteerden zij de publicatie The taste of El Bulli in Maastricht, uitgegeven door Maastricht Culinair.
- Signeersessie in Boekhandel Dominicanen
De levende culilegende Ferran Adrià was te gast bij Boekhandel Dominicanen voor een signeersessie.
Pers over Ferran Adrià
Voor de pers
Voor persverzoeken, beeldmateriaal en interviewaanvragen voor deelnemende curatoren en kunstenaars kun je contact opnemen met Julie Cordewener: julie.cordewener@marres.org.
Met dank aan
Ferran Adrià: Notes on Creativity werd oorspronkelijk samengesteld door The Drawing Center (New York). De tentoonstelling is speciaal aangepast en uitgebreid voor Marres. Bij de tentoonstelling verschijnt de Engelstalige publicatie Ferran Adrià: Notes on Creativity.
Dom Pèrignon is partner van Ferran Adrià: Notes on Creativity. Aanvullende ondersteuning is verstrekt door de Provincie Limburg, het Institut Ramon Llull, Acción Cultural Española, AC/E, en Lavazza. Marres wordt gesteund door Connect Limburg, het VSBfonds, het BankGiro Loterij Fonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds.